Bolesław Czwójdziński

---

Życiorys

Bolesław Czwójdziński, syn Wojciecha i Klementyny z Żarnowskich, przyszedł na świat 27 maja 1901 roku w Gostyniu, w rodzinie silnie związanej z patriotycznymi tradycjami oraz z duchem pracy organicznej. Jego edukacja miała miejsce w zaborze pruskim, gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej w Lesznie. Oprócz tego, podstawowe zagadnienia dotyczące języka polskiego oraz historii przyswajał na tajnych kompletach. W obszarze rysunku technicznego wyróżniał się podczas nauki w szkole budowlanej, a później kontynuował naukę w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu.

W 1927 roku rozpoczął pracę w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu, gdzie piastował stanowisko starszego asesora, a następnie referenta w Wydziale Ruchu. Jego działalność w zakresie onomastyki przybrała na sile po 7 kwietnia 1945 roku, kiedy to uczestniczył w zebraniu Komisji do spraw Przywrócenia Nazw Słowiańskich na Przyodrzu. W tym ważnym wydarzeniu brali również udział znaczący polscy historycy onomaści, tacy jak profesorowie: Zygmunt Wojciechowski, Mikołaj Rudnicki oraz ks. kan. Stanisław Kozierowski. W trakcie spotkania Bolesław Czwójdziński przedstawił wniosek dotyczący pilnej potrzeby powrotu do słowiańskiego nazewnictwa Ziem Odzyskanych.

Aby rozwiązać problemy związane z nazwami stacji oraz połączeniami kolejowymi, Bolesław pieszo objechał wszystkie czynne linie kolejowe, tworząc szczegółowe mapy. Jego prace obejmowały także opracowanie katalogu polskich nazw stacji rejonu Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Szczecinie, chociaż nie został on opublikowany. We wrześniu 1945 roku, pragnąc zająć się sprawami, które miały kluczowe znaczenie dla jego życia, osiedlił się w Szczecinie. Zorganizował tam Kongres Polskich Onomastów, który odbył się w dniach 11-13 września 1945 roku w gmachu obecnego Urzędu Miejskiego. Wśród uczestników kongresu obecny był również ks. prof. Stanisław Kozierowski. Od 1954 roku należał do szczecińskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, gdzie pełnił różne funkcje, w tym członka zarządu i sekretarza.

Bolesław Czwójdziński był również znanym przewodnikiem turystycznym, tak samo jak miłośnikiem pieszych oraz rowerowych wędrówek. Pasjonował się odkrywaniem piękna Pomorza Zachodniego, Doliny Dolnej Odry, Wzgórz Bukowych, Uznamu i Wolina, jak również Wybrzeża Trzebiatowskiego. Na wszystkich swoich wyprawach sporządzał szczegółowe notatki oraz szkice, dokładnie mierząc zabytki architektury oraz elementy przyrody, co znacznie ułatwiło jego pracę. Jego umiejętności w zakresie języka niemieckiego oraz rysunku technicznego stanowiły ogromną pomoc w pracach inwentaryzacyjnych. W 1959 roku opublikował broszurę zatytułowaną Ginący Trzęsacz, natomiast w 1966 roku stworzył mapę turystyczną województwa szczecińskiego w formie plakatu. W lokalnej prasie ukazało się ponad 100 artykułów autorstwa Czwójdzińskiego, które dotyczyły tematów krajoznawczych.

Był również inicjatorem pierwszego kursu przewodników po mieście oraz regionie, który zorganizowano w „Domu Turysty”, dzisiejszym hotelu „Victoria”. W ramach swojej działalności turystycznej przeprowadził około 1500 wycieczek. Pracował na rzecz tworzenia turystycznych schronisk w takich miejscowościach jak Świnoujście, Międzyzdroje i Dziwnów, a także współorganizował koła i oddziały PTTK w tych rejonach. Angażował się w działalność wielu komisji PTTK, a także regularnie organizował szkolenia oraz prelekcje poświęcone turystyce.

Za swoje zasługi zarówno zawodowe, jak i społeczne, Bolesław Czwójdziński został uhonorowany licznymi odznaczeniami, w tym Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Honorową Gryfa Pomorskiego, Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego, Złotą Honorową Odznaką PTTK oraz medalem im. Aleksandra Janowskiego. Otrzymał także Złotą Odznakę za Opiekę nad Zabytkami oraz Odznakę „Przodujący Kolejarz”, a pośmiertnie Medal Rodła.

Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 17 lipca 1972 roku w Szczecinie. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Centralnym w Szczecinie, w kwaterze 38b, w rzędzie 2, w grobie 12.

Pamięć

Po jego odejściu w 1981 roku, jedna z ulic w Szczecinie-Płoni otrzymała jego imię. Oddział Miejski PTTK w Szczecinie z okazji jego pamięci ufundował tablice pamiątkowe, z których pierwsza została odsłonięta w 1983 roku przy wejściu do siedziby organizacji na pl. Lotników, natomiast druga, umieszczona w 1996 roku na budynku w miejscu, gdzie ul. Jagiellońska łączy się z pl. Zamenhofa, przypominała o jego dawnym miejscu zamieszkania. Niestety, obie tablice zniknęły w niewyjaśnionych okolicznościach.

Patronem Bolesława Czwójdzińskiego jest również jedno z najbardziej urokliwych miejsc w podszczecińskiej Puszczy Bukowej – przełomowy odcinek Rudzianki, który nazywa się Brama Czwójdzińskiego. Dodatkowo, jego imię widnieje na znakowanym zielonym szlaku turystycznym Szlak im. Bolesława Czwójdzińskiego, który rozpoczyna się przy pomnikowych „Dębach Bolesława Krzywoustego” znajdujących się w Szczecinie-Klęskowie.

Warto dodać, że Bolesław Czwójdziński jest również patronem Szkoły Podstawowej nr 28, która mieści się w Zespole Szkół nr 11 w Szczecinie-Płoni, na ul. Piasecznej 40.

Publikacje

W ramach działalności publikacyjnej Bolesław Czwójdziński przyczynił się do zgłębiania tematów związanych z heraldyką regionu koszalińskiego. Jego artykuły ukazały się w lokalnym czasopiśmie, które odgrywało ważną rolę w życiu kulturalnym Koszalina. Poniżej przedstawione są niektóre z jego znaczących prac:

• – O koszalińskich herbach, Głos Tygodnia, Koszalin, 1956, nr 11, s. 2, il., zarchiwizowane na koszalin7.pl (2016-03-04),
• – Jeszcze o herbie Koszalina, Głos Tygodnia, Koszalin, 1956, nr 22, s. 2, zarchiwizowane na koszalin7.pl (2016-03-10),
• – O historii najstarszego herbu Ziemi Koszalińskiej, Głos Tygodnia, Koszalin, 1956, nr 26, s. 2, il.

Każda z tych publikacji stanowi ważny wkład w zrozumienie dziedzictwa heraldycznego tego regionu, a także zachowań kulturowych oraz historycznych powiązań z symboliką zamieszkujących go społeczności.

---

Oceń: Bolesław Czwójdziński

---