Czesław Ganowicz


Czesław Ganowicz to postać, której życiorys jest bogaty w różnorodne osiągnięcia i dziedziny aktywności. Urodził się 19 lipca 1881 roku w malowniczym Gostyniu, a swoje dni zakończył 24 grudnia 1938 roku w Roszkowie, niedaleko Jarocina.

Był nie tylko lekarzem, ale również literatem, filozofem oraz działaczem społeczno-politycznym. W swoich literackich dziełach posługiwał się podwójnym nazwiskiem Ogonow-Ganowicz. Jak sam twierdził, było ono głęboko zakorzenione w rodzinnej tradycji, co dodaje jeszcze więcej charakteru jego osobie.

Życiorys

Czesław Ganowicz przyszedł na świat w rodzinie Karola Ganowicza, który był oberżystą w Gostyniu, oraz jego żony Cecylii z Kaczmarkiewiczów. Po zakończeniu nauki w szkole podstawowej, postanowił kontynuować edukację w Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. W 1902 roku uzyskał świadectwo maturalne, a następnie podjął studia na prestiżowych uczelniach w Lipsku, Wrocławiu oraz na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium. W trakcie studiów zgłębiał zagadnienia prawa, filozofii, psychologii oraz medycyny, specjalizując się w psychiatrii i neurologii. W 1908 roku zdobył prawo do wykonywania zawodu lekarza w Monachium.

W czasie swoich lat szkolnych oraz studenckich, Ganowicz aktywnie angażował się w tajne działania w obszarze oświaty i walki o niepodległość. W Monachium nawiązał przyjaźń ze Stanisławem Przybyszewskim, którego twórczość niezwykle cenił, o czym często pisał w „Kurierze Poznańskim”. Jego sytuacja finansowa pozwalała mu na wspieranie pisarza w trudnych momentach.

Po ukończeniu studiów Czesław został lekarzem okrętowym, dzięki czemu miał okazję podróżować do takich miejsc jak Kamerun czy Wyspy Kanaryjskie. Jego pasja do odkrywania nowych kultur prowadziła go również do Grecji, Włoch, Turcji oraz Francji. W latach 1911-1916 praktykował lekarstwo w Kudowie Zdroju i Poznaniu, a następnie w Międzychodzie, gdzie brał aktywny udział w działaniach na rzecz przyłączenia tego miasta do Polski podczas powstania wielkopolskiego. Jego zaangażowanie naraziło go na represje ze strony władz pruskich, czego efektem było aresztowanie oraz przeszukiwanie jego mieszkania przez Grenzschutz.

W 1921 roku powrócił do Poznania, gdzie pracował jako referent w wydziale zdrowia Urzędu Wojewódzkiego aż do 1923 roku. W 1926 przeniósł się do Gołubia, a w 1927 otworzył swoją praktykę w Inowrocławiu, gdzie specjalizował się w chorobach serca oraz układu nerwowego. Jego metody leczenia, oparte na naturalnych środkach takich jak solanka, borowina i szczawy, przynosiły pozytywne rezultaty. Niestety, w drugiej połowie lat 30. jego zdrowie zaczęło się pogarszać, co zmusiło go do spędzania więcej czasu w majątku w Roszkowie, w którym mieszkał z powodu postępującej choroby.

Od 1910 roku był aktywnym członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i stał się zwolennikiem prawicowo-konserwatywnych idei Romana Dmowskiego. W latach 30. pełnił funkcję prezesa Koła Stronnictwa Narodowego w Inowrocławiu. W 1933 roku został oskarżony o obrazę rządu, za co ukarano go grzywną oraz miesięcznym aresztem w zawieszeniu.

W 1908 roku ożenił się z Janiną Czesławą Wentzel, córką Karola i Heleny ze Stabrowskich. Para miała dwoje dzieci: Zbigniewa Mariana (1912) oraz Krystynę (1913). Córka została sztuką lotniczą, zdobywając rekord Polski w wysokości lotu oraz odbywając nocny lot żaglowy jako pierwsza kobieta na świecie. Z kolei Zbigniew po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Poznańskim w 1938 roku, wstąpił do 15 Pułku Ułanów Poznańskich, gdzie zginął 19 września 1939 roku pod Młocinami, a jego doczesne szczątki spoczęły na Cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie.

Czesław Ganowicz zmarł 23 grudnia 1938 roku w Roszkowie, w domu swojego szwagra Seweryna Ozdowskiego. Jego pogrzeb był manifestacją narodową w lokalnej społeczności. Janina, jego żona, odeszła kilkanaście dni po mężu, 5 stycznia 1939 roku. Oboje zostali pochowani w grobowcu Ozdowskich przy parafii św. Marcina w Jarocinie.

Twórczość

Czesław Ganowicz był autorem licznych prac zarówno w dziedzinie nauki, jak i literatury. Jego teksty publikowane były w takich czasopismach jak „Filaret”, „Zecie” oraz „Ruch Kulturalny”. Wiersze Ganowicza zyskały uznanie w „Kurierze Poznańskim”.

Jednym z jego pierwszych znaczących osiągnięć był dramat w trzech aktach zatytułowany „Dola”, który miał swoją premierę w Teatrze Polskim w Poznaniu w 1913 roku. Kolejnym ważnym dziełem było obszerniejsze dzieło filozoficzne „Trylogia ludzkiego bytu”, składające się z trzech części: „Zgliszcze”, „Nurty” oraz „Zmierzch globu”, wydane w 1921 roku w Poznaniu.

Ganowicz swoje poglądy na świat, oparte na katolickiej wierze oraz etyce, zawarł w dziele zatytułowanym „Wedach”. Było to trzynastotomowe wydanie, któremu poświęcał każdą wolną chwilę, a jego publikacja miała miejsce w latach 1925–1929. Wśród tomów znajdują się „O nieśmiertelność”, „Szlakiem wieczności” oraz „Ewangelje”.

Dodatkowo, autor poświęcił też osobną broszurę sprawom żydowskim, noszącą tytuł „Odwieczna walka na tle współczesnego zmagania się ducha chrześcijańskiego z duszą żydowską”, która ukazała się w 1923 roku.

Przypisy

  1. Ganowicz, Wedy, cz. III, Ewangelje. Biblioteka Narodowa. [dostęp 19.10.2019 r.] (pol.).
  2. Ganowicz, Wedy, cz. II, Szlakiem wieczności. Biblioteka Narodowa. [dostęp 19.10.2019 r.] (pol.).
  3. Ganowicz, Wedy, cz. I, O nieśmiertelność. Biblioteka Narodowa. [dostęp 19.10.2019 r.] (pol.).
  4. Ganowicz, Trylogia ludzkiego bytu. Biblioteka Narodowa. [dostęp 19.10.2019 r.] (pol.).
  5. Stanisław Helsztyński: Przybyszewski i gostynianin Ganowicz. Kronika Gostyńska; 01.12.1935 r. Ser.7 Nr 12. [dostęp 19.10.2013 r.]
  6. Stanisław Waszak: „Przewodnik po Inowrocławiu i Kujawach. Inowrocław: 1933. [dostęp 19.10.2013 r.]
  7. Orędownik: 30.12.1938 r., R. 68, Nr 299. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 19.10.2013 r.]
  8. Kurier Poznański: 06.01.1939 r. R.34 nr9. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 19.10.2013 r.]
  9. Orędownik Wielkopolski: 22.07.1933 r. R.63 Nr166. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 15.10.2013 r.]
  10. Alicja Pihan-Kijasowa (red.): Poczet członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1857-2007. PTPN, Poznań: 2008. [dostęp 19.10.2013 r.]
  11. StanisławS. Helsztyński, Czesławowi Ganowiczowi i Irenie Stablewskiej in memoriam [online], Kronika Gostyńska 01.02.1939 r. T.10 Nr 2; s. 21 [dostęp 19.10.2013 r.]
  12. Postęp: 05.03.1913 r. R.24 Nr53. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 19.10.2013 r.]
  13. Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: 1924/25. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 19.10.2013 r.]
  14. Stanisław Przybyszewski: „Stanisław Przybyszewski, Listy, t. 2: lata 1906–1917. Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 19.10.2013 r.]
  15. Jahresbericht des Königlichen Marien-Gymnasiums zu Posen für das Schuljahr 1901/1902. [dostęp 19.10.2013 r.] (niem.).
  16. StanisławS. Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 192.

Oceń: Czesław Ganowicz

Średnia ocena:4.71 Liczba ocen:16